Keukenmessen zijn een gereedschap dat niet mag missen in welke keuken dan ook. Bij bijna elk recept moet wel iets gesneden worden, daarom wilde ik graag een groot artikel schrijven met alle hulp die je nodig hebt met keukenmessen. Daarmee bedoel ik zowel het uitleggen welke soorten messen er zijn en bij welke toepassing ze het best tot hun recht komen als het adviseren bij de aanschaf van een nieuw mes of messenset.
Hieronder vind je een overzicht van de inhoud van dit artikel, klik op de linkjes om direct naar het deel toe te gaan dat jij interessant vindt.
Verschillende soorten keukenmessen en de toepassing ervan
Hoe is een mes opgebouwd
Voordat ik zal vertellen welke soorten messen er zijn is het handig om te weten hoe een mes is opgebouwd. Een mes is opgebouwd uit twee onderdelen, namelijk het heft en lemmet.
Heft
Het heft is het handvat van het mes waarmee je hem vasthoudt. Dit is gemaakt van hout, kunststof of staal.
Lemmet
Het lemmet is het snijd gedeelte van het mes. Dit is het gedeelte dat telkens anders is bij elk type mes, de variatie zit in de lengte, snijhoek, breedte en hardheid van het lemmet.
Koksmes
Een koksmes is een multifunctioneel mes dat gebruikt wordt voor zowel vlees, vis, groente als voor kruiden.
Het lemmet van een koksmes ziet er als volgt uit:
- Ongeveer 20 centimeter lang
- Een breed lemmet
- Soms voorzien van kuiltjes tegen het kleven
Je kunt hier een goed koksmes kopen.
Vleesmes
Het vleesmes (of trancheermes) wordt gebruikt voor het snijden en trancheren van vlees, vis en gevogelte. Het mes is smaller dan een koksmes waardoor het vlees minder blijft plakken en je er mooier doorheen snijdt.
- Ongeveer 20 centimeter lang
- Lang en smal lemmet
Je kunt hier een goed vleesmes kopen.
Broodmes
Een welbekend mes door het gekartelde lemmet. Het broodmes voorkomt dat je het brood kapot snijdt, dit komt omdat de karteling ervoor zorgt dat je als het ware door het brood zaagt.
- Ongeveer 22 centimeter lang
- Groot en gekarteld lemmet
Je kunt hier een goed broodmes kopen.
Officemes
Een klein, licht mesje dat geschikt is voor het snijden, schillen en pellen van groenten, fruit en kruiden. Een allrounder voor de kleinere snijwerken.
- Ongeveer 10 centimeter lang
- Spits en klein lemmet
Je kunt hier een goed officemes kopen.
Tomatenmes
Het tomatenmes is een mes dat je pas mist wanneer je hem eens hebt gebruikt. Door het gekartelde lemmet kun je door de harde huid van de tomaat snijden zonder hem te beschadigen. Zo kun je mooie dunne plakjes tomaat snijden.
- Ongeveer 12 centimeter lang
- Klein en gekarteld
Je kunt hier een goed tomatenmes kopen.
Hoe onderhoud je je keukenmessen
Aanzetten
Middels een aanzetstaal kun je je messen gemakkelijk en snel scherp maken. Een aanzetstaal is een stalen staaf met een handvat aan het einde. Door je mes erlangs te halen zorg je ervoor dat de braampjes, die erop komen door het gebruiken van het mes, er weer af gaan. Dit kun je doen om je mes wat extra scherpte mee te geven net voor je hem gaat gebruiken. Let wel op dat je Japanse messen niet kunt aanzetten met een aanzetstaal, hier kun je een keramische slijpstaaf voor gebruiken. Blijft je mes bot nadat je hem langs het aanzetstaal hebt gehaald? Dan wordt het tijd om je mes te (laten) slijpen.
Je kunt hier een goed aanzetstaal of keramische slijpstaaf kopen.
Slijpen
Wanneer je mes bot is geworden is het tijd om hem te slijpen. Je kunt dit testen door een paar papiertjes met je ene hand vast te houden en met je andere hand door te snijden met een mes. Wanneer het mes er in 1 soepele beweging door gaat is het nog scherp genoeg. Als het mes hapert is het tijd voor een slijpbeurt. Je kunt het zelf doen of laten doen, als je het wilt laten doen zijn de kosten ongeveer 5 tot 7 euro per mes. Een slijper kost vaak rond de 25 euro, na een paar slijpbeurten kan dit dus al uit.
Er zijn verschillende manieren om zelf je mes te slijpen de gemakkelijkste manier om dit in je eigen keuken te doen is middels een doortrekslijper. Je kunt hiervoor ook een wetsteen/slijpsteen gebruiken, dat verijst echter wel meer oefenen dan een doortrekslijper.
Je kunt hier een goede slijpsteen of doortrekslijper kopen.
Schoon houden
Om je messen schoon te houden kun je het beste zo simpel mogelijk te werk gaan, afwassen met heet water en een borstel werkt het beste. Probeer de messen ook snel af te drogen nadat je ze hebt afgeweassen. Stop ze dus niet in de vaatwasser maar maak ze met de hand schoon, dit is omdat de zeepresten corrosie veroorzaken op de het lemmet. Hierdoor wordt het mes sneller bot.
Opbergen van je messen
Om de messen op te bergen kun je het beste een houten mesblok of een magneetstrip kopen. Dit zorgt er voor dat ze niet tegen andere spullen komen in de lade en zo bot worden of je spullen beschadigen.
Je kunt hier een goede magneetstrip of mesblok kopen.
Europese of Japanse keukenmessen
Er zijn twee basissoorten als we het over keukenmessen hebben, dit zijn Europese en Japanse messen. Het verschil tussen beide zit in de dikte van het lemmet, de hardheid van het staal en de slijphoek van het snijvlak.
Dikte van het lemmet
Europese messen hebben een dikker lemmet dan Japanse messen. Het voordeel hiervan is dat het een stuk steviger is dan een Japans mes, echter heeft een Japans mes omdat het dunner is minder weerstand tijdens het snijden.
Hardheid van het staal
De hardheid van het staal bepaald hoe lang een mes scherp blijft. Japanse messen zijn vaak scherper dan Europese messen. Europese messen hebben vaak een hardheid van 54 tot 58 Rockwell, waar de Japanse messen pas beginnen bij een Rockwell van 58 en tot maximaal 66 Rockwell door gaan.
Je zou zeggen dat een harder mes dus altijd beter is, echter heeft ieder voordeel zijn nadeel. Het is namelijk zo dat hoe harder het staal, en dus hoe langer het mes scherp blijft, hoe kwetsbaar het lemmet. Een lemmet is namelijk minder flexibel en zal sneller beschadigen bij een verkeerde beweging, heer heb je bij een Europees mes niet zo snel problemen mee. Daarnaast is een harder mes ook lastiger om te slijpen.
Slijphoek van het snijvlak
Doordat een Japans mes gemaakt is van een sterker staal en dunner is, kan de slijphoek dunner geslepen worden. Een Japans mes heeft een snijhoek van ongeveer 15 graden, de snijhoek van een Europees mes zit op ongeveer 20 graden. Een Japans mes is dus scherper dan een Europees mes.
Voordelen Japans mes
- Scherper door kleinere snijhoek
- Blijft langer scherp door harder staal
- Minder weerstand door dunner lemmet
Nadelen Japans mes
- Lastiger slijpen door harder staal
- Kwetsbaarder
- Lastiger zelf te slijpen
- Vaak duurder
Voordelen Europees mes
- Eenvoudig zelf te slijpen
- Minder kwetsbaar
- Vaak goedkoper
Nadelen Europees mes
- Vaker slijpen door zachter staal
- Meer weerstand door dikker lemmet
Keukenmes aanbevelingen
Je weet nu welk type mes je wilt, een Europese of een Japanse. Om het makkelijk voor je te maken heb ik een aanbeveling gemaakt voor beide types messen. Ik heb een selectie gemaakt voor de categorieën premium, professioneel en budget, op deze manier hoop ik je een goed advies te kunnen geven afhankelijk van wat jij hebt te besteden.
Japans
Messenset:
Koksmes:
Vleesmes:
Broodmes:
Officemes:
Tomaatmes:
Koksmes:
Vleesmes:
Broodmes:
Officemes:
Koksmes:
Vleesmes:
Broodmes:
Officemes:
Europees
Messenset:
Koksmes:
Vleesmes:
Broodmes:
Officemes:
Tomatenmes:
Messenset:
Koksmes:
Vleesmes:
Broodmes:
Officemes:
Messenset:
Koksmes:
Vleesmes:
Broodmes:
Officemes: